Αθήνα | 11 ΙΟΥΛΙΟΥ 2021
11.07.2021 | 20:00 – 21:00 | ΛΟΓΟΣ
Αφιέρωμα στον Άγγελο Σικελιανό
Περιστύλιο Ζαππείου Μεγάρου
Χαιρετισμοί επισήμων
ΟΜΙΛΙΑ | Η ποιήτρια Ελένη Σικελιανού, δισέγγονη του μεγάλου ποιητή, μιλάει για τον ίδιο και το έργο του
Η Ελένη Σικελιανoύ (Eleni Sikelianos) γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καλιφόρνια. Έχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στη Συγγραφή και Ποιητική (MFA in Writing & Poetics) του Naropa Institute.
Έχει τιμηθεί με πολλαπλά βραβεία για το έργο της: ποίηση, δοκίμια και μεταφράσεις (National Endowment for the Arts Fellowship, a Fulbright Fellowship, New York Foundation for the Arts Award in Nonfiction Literature, the James D. Phelan Award, δύο Gertrude Stein Awards for Innovative American Writing, και το New York Council for the Arts Translation Award), ενώ έργα της έχουν μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες. Στα ελληνικά έχει μεταφραστεί το βιβλίο της «Το βιβλίο του Τζον» (Εκδόσεις Πατάκη).
Για πολλά χρόνια δίδαξε ποίηση σε οργανισμούς καθηγητών και συγγραφέων στη Νέα Υόρκη και στην Καλιφόρνια, εργάστηκε σε δημόσια σχολεία καθώς και με νέους, άστεγους και φυλακισμένους. Έχει διδάξει στο πρόγραμμα δημιουργικής γραφής του Πανεπιστημίου του Ντένβερ και στο Θερινό Πρόγραμμα Συγγραφής του Naropa. Σήμερα διδάσκει ποίηση στο τμήμα λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Brown στην Providence, Rhode Island.
Όταν συνδυάζεται η ποίηση του Άγγελου Σικελιανού, με τη δυναμική όσο & ευαίσθητη μουσική δημιουργία του Μίκη Θεοδωράκη, έχουμε θαυμαστά αποτελέσματα, όπως το έργο «Πνευματικό Εμβατήριο», για Συμφωνική Ορχήστρα, Χορωδία & Σολίστ.
Καλλιτεχνικός υπεύθυνος: Τάσος Ξηράκης
Στην παρουσίασή του, στο Ζάππειο Μέγαρο, συμμετέχουν η Συμφωνική Ορχήστρα & η Χορωδία του Μουσικού Πολιτιστικού Συλλόγου Ψυχικού «Η Ευτέρπη», με Σολίστ την Mezzo Soprano Λυδία Αγγελοπούλου & τον Λαϊκό Τραγουδιστή Γεράσιμο Ανδρεάτο, υπό τη διεύθυνση του Κωστή Κωνσταντάρα.
Περισσότερα για τους Συντελεστές
ΟΡΧΗΣΤΡΑ
FLUTE 1: Βικτωρία Κυριακίδη | FLUTE 2: Άννα Τσίφου | OBOE: Ασωνίτη Ιωάννα | CLARINET 1: Στάθης Μανάτος | CLARINET 2: Γιώργος Σκορδίλης | BASSOON: Βασίλης Βλάχος | TRUMPET: Κώστας Σαινανίδης | TIMPANI, Gr. CASSA, TOM, TRIANGOLO: Δημήτρης Αργυρόπουλος, Δάφνη Ανδρεάδη, Γιάννης Ψαράκης | VIOLIN 1: Μανώλης Λορέντζος, Αριόνα Μουτσάι, Θεολόγος Κουβάτης, Πένυ Δημητρακοπούλου, Μελίνα Γαλανού, Ελένη Λίγγρη | VIOLIN 2: Γιώργος Γιοβάνος, Σοφιάνθη Χαλκιαδάκη, Ράνια Ζέττα, Μελίνα Χαρικιοπούλου-Κουλίτσου | VIOLA: Μιχαήλ Σμιρνόφ, Ελένη Λιώρα, Στέλλα Ξηράκη | VIOLONCELLO: Γιάννος Γιοβάνος, Αλέξανδρος Χαραλάμπους | D. BASS: Ερρίκος Σιδηρόπουλος-Βελίδης | BOUZOUKI: Δημήτρης Κουφογιώργος | PIANO: Βαγγέλης Βιστάκης
ΧΟΡΩΔΙΑ
SOPRANI 1: Αθηνά Βασιλείου, Ιωάννα Καραμολέγκου, Χριστίνα Μιχαλάκη
SOPRANI 2: Γιολάνδα Αθανασοπούλου, Χριστίνα Αλεξίου, Αλεξάνδρα Μητσοπούλου
ALTI: Αμαλία Γιαννούλη, Μαρία Κακουράκη, Μαριλένα Κοττή, Σοφία Μέντζου, Θεοδώρα Μποκούζη
TENORI 1: Δήμος Βλάχος, Γιώργος Θάνος, Κώστας Μανωλκίδης
TENORI 2: Ντίνος Ασωνίτης, Αλέξανδρος Λουζιώτης, Σταύρος Τσέλιος
BASSI: Πάρης Δημάτσας, Γιώργος Κολιοπάνος, Δημήτρης Κοσκινάς, Νίκος Μασουράκης, Γιάννης Παπαδημητρίου
Λίγα λόγια για το ποίημα…
Το «Πνευματικό Εμβατήριο» πρωτοδημοσιεύτηκε στο 3 τεύχος του περιοδικού «Ελεύθερα Γράμματα», στις 19.05.1945 και είναι γραμμένο τότε που η χώρα μας μόλις είχε βγει από τη δοκιμασία του πολέμου και της Κατοχής. Ο λόγος του ποιητή, έκφραση της μεγάλης έγνοιας του για τη μοίρα του τόπου και του λαού, αποτελεί σάλπισμα αγωνιστικό για την ανόρθωση της Ελλάδας.
Συνοδεύεται, μάλιστα, από σημείωμα του ιδίου του ποιητή, που λέει: «Είχα μόλις απαντήσει στην προχθεσινή συνέντευξη, όταν αυτή η ίδια μώγινε άξαφνα αφορμή για τη μετάβασή μου, πάνω στο ίδιο θέμα, στην ολοκληρωμένη μορφή του Ποιητικού Λόγου, που δίνω παρακάτου».
Πράγματι, στο πρώτο τεύχος του περιοδικού είχε δημοσιευτεί συνέντευξη με τον Σικελιανό με θέμα την «πνευματική Ελλάδα εμπρός στο δράμα της Κατοχής».
Στο Διαδίκτυο κυκλοφορεί βέβαια το ποίημα αλλά σε κείμενο που φαίνεται να βασίζεται στη μελοποίηση Θεοδωράκη, η οποία παραλείπει μερικές λέξεις, σε σχέση με την αρχική μορφή, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό. Επίσης, το κείμενο που κυκλοφορεί, φαίνεται πως έχει ευπρεπιστεί -γλωσσικά- σε μερικά σημεία (π.χ. ο Σικελιανός έγραφε «σκέψες, πνέμμα, η άμπελο», όχι «σκέψεις, πνεύμα, η άμπελος» της σημερινής δημοτικής).
«Ομπρός, βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω απ’ την Ελλάδα.
Ομπρός, βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω από τον κόσμο!»
Το κάλεσμα του ποιητή, που δίνεται με έντονα παραινετικό τρόπο, έχει ως πρώτο σημείο αναφοράς τον ήλιο, ο οποίος λαμβάνει εδώ τις διαστάσεις ενός πολυδύναμου συμβόλου. Ο ήλιος έρχεται να αποτελέσει την αντίθεση σε ό,τι συνιστούσε μέχρι εκείνην τη στιγμή το κυρίαρχο κλίμα, στον εμπόλεμο κόσμο. Αποτελεί το αντίβαρο στο σκοτάδι της βίας, των εκτελέσεων και δολοφονιών, των συγκρούσεων και της πείνας. Ο ήλιος είναι το σύμβολο της πνευματικότητας εκείνης, που επιτρέπει στους ανθρώπους να κατανοήσουν τη ματαιότητα των βιαιοτήτων και να βρουν έναν πιο ουσιαστικό προσανατολισμό στη ζωή τους. Ο ήλιος είναι το σύμβολο της ειρήνης, μα και της διάθεσης για ένα νέο ξεκίνημα, σε βάσεις, βέβαια, ηθικότερες και αγνότερες.
Απόσπασμα από τις «Σημειώσεις Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» του Κωνσταντίνου Μάντη.